Pułapki w umowach bankowych.

Każda firma na pewnym etapie rozwoju potrzebuje finansowania, żeby się rozwijać. Rzadko kiedy są to środki własne, znacznie częściej trzeba sięgnąć po finansowanie zewnętrzne, czytaj: kredyt. Jest to rozwiązanie dobre i potrzebne, o ile nie wpędzisz się w kłopoty podpisując umowę, która nie jest dla Ciebie korzystna. Jak uniknąć zatem pułapek, jakie mogą czyhać w umowach bankowych? O tym właśnie jest poniższy tekst.

• Podstawy, czyli co powinno być w umowie?

Zacznijmy od podstaw. Relacje pomiędzy Twoją firmą a bankiem reguluje ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 roku, Prawo bankowe (Dz.U. 1997 nr 140 poz. 939). W zasadzie to jedyny zbiór norm, które do tej relacji się odnoszą, co oznacza, że niestety jesteś mniej chroniony niż zwykły konsument. Tym bardziej jest zatem ważne, żebyś wiedział, co w umowie kredytu powinno się znajdować. Określa to konkretnie art. 69 Prawa bankowego. Są to następujące elementy:

• określenie stron umowy  stronami umowy 
• kwota i waluta kredytu
• cel udzielenia kredytu
• zasady i termin spłaty kredytu
• jeśli kredyt jest w innej walucie niż PLN , to powinny zostać określone szczegółowe zasady określania sposobów i terminów ustalania kursu wymiany walut, na podstawie którego wyliczana jest kwota kredytu, jego transze i raty kapitałowo-odsetkowe oraz zasady przeliczania na walutę wypłaty albo spłaty kredytu
• wysokość oprocentowania kredytu i warunki jego zmiany
• sposób zabezpieczenia spłaty kredytu
• zakres kontroli, jaką bank będzie sprawował nad sposobem wykorzystania i spłacania kredytu
• terminy i sposób udostępnienia środków pieniężnych kredytobiorcy
• jeśli umowa przewiduje prowizję, to powinna zostać określona jej wysokość
• warunki dokonywania zmian i rozwiązywania umowy kredytowej

Wszystkie te warunki są niezwykle istotne i powinny zostać sprawdzone i przeanalizowane. 

• Ile to ma właściwie kosztować?

Dobrze jest wiedzieć ile będzie Cię kosztować wypożyczenie pieniędzy. W umowie kredytowej określa to przede wszystkim oprocentowanie, na które składa się:

• zmienna stawka bazowa

• marża banku.

Zmienna stawka bazowa jest dopasowana do waluty w jakiej bank ma udzielić kredytu oraz do okresu jego spłaty. Możesz mieć zatem do czynienia ze stawką WIBOR jeśli kredyt będzie w PLN, EURIBOR jeśli kredyt jest w EUR oraz LIBOR – dla USD, CHF, GBP, JPY. Wskaźniki te mogą się zmieniać co miesiąc (np. WIBOR M1), co kwartał (WIBOR M3) lub co pół roku (np. WIBOR 6M). Natomiast ile wynosi zmienna stawka bazowa musisz sprawdzić sam. 

Marże banku obecnie kształtują się na poziomie 1,6 do 4 punktów procentowych.

Wysokość oprocentowania jest ograniczona do czterokrotności wysokości stopy lombardowej w NBP, która wynosi w tej chwili 2,5 procent. Oznacza to, że oprocentowanie kredytu nie może przekraczać 10 procent. Kłopot w tym, że banki narzucają różnego typu opłaty za usługi, np. za zmianę harmonogramu rat, przygotowanie dokumentów, prowizję za udzielenie kredytu, ubezpieczenie w innym podmiocie, niż proponowany przez bank. Odniesienia do regulaminu i tabel opłat i prowizji znajdują się w umowie, ale są one osobnymi i często zmienianymi przez banki dokumentami. Te zmiany nie wymagają już aneksowania umowy kredytowej, dlatego warto sprawdzić je zanim podpiszesz umowę z bankiem, żeby móc określić z większą precyzją ile właściwie będzie kosztował kredyt i jego obsługa. 

Ważne! Ciekawym przypadkiem jest kredyt odnawialny. W jego przypadku bank może ustalić tzw. prowizję od zaangażowania. Co to oznacza? Jeśli nie wykorzystasz limitu przyznanego kredytu na odpowiednim poziomie bank obciąży Cię określoną opłatą. 

• Jak to tylko na wybrany cel?

Ważne jest, żebyś przed tym nim zaczniesz starać się o kredyt dobrze zastanowił się na co chcesz przeznaczyć otrzymane środki finansowe. Masz wiele rożnych propozycji:

• kredyt inwestycyjny
• kredyt obrotowy
• kredyt płatniczy
• kredyt w rachunku bieżącym 
• kredyt preferencyjny
• kredyt technologiczny
• kredyt hipoteczny, itd.

Każdy ma określone przeznaczenie i o ile ze środków z kredytu w rachunku bieżącym możesz korzystać w szerokim zakresie, o tyle z kredytu technologicznego, czy inwestycyjnego już nie. Jeśli zaciągasz kredyt na zakup samochodu, określonych maszyn, czy urządzeń, ważne jest dokładne określenie tych rzeczy, tak żeby nie pozostawiało to żadnych wątpliwości.

Ważne! Zwróć także uwagę na zakres uprawnień banku związanych z kontrolą wykorzystania kredytu.

• Co muszę zrobić, żeby otrzymać środki z kredytu?

Zanim podpiszesz umowę z bankiem zwróć uwagę na to, co musisz zrobić, żeby bank uruchomił Ci środki, a jeśli przewidzianych jest kilka transz, to jakie warunki muszą być spełnione i w kolejnych etapach kredytowania. Jeśli masz do zrealizowania wieloetapową inwestycję przyjrzyj się terminom i zakresom realizacji określonych etapów, tak żeby były realne oraz temu, jakie dokumenty musisz dostarczyć. 

• A jak chcę spłacić kredyt wcześniej?

Jednym z najistotniejszych elementów umowy kredytowej są warunki jej zmiany i rozwiązania. Dotyczy to zwłaszcza wcześniejszej spłaty całości lub części zaciągniętego zobowiązania. Wcześniejsza spłata może przybrać formę albo skrócenia okresu kredytowania, albo obniżenia wysokości raty przy zachowaniu czasu obowiązywania kredytu. Wcześniejsza spłata może się wiązać z dodatkowymi kosztami – warto sprawdzić po jakim czasie takich kosztów już nie poniesiesz. 

• Ale dlaczego bank chce mi wypowiedzieć kredyt? 

Jeśli nie dotrzymujesz warunków umowy kredytowej, np. nie spłacasz rat kredytu w określonym czasie bank może uznać, że nie chce już z Tobą współpracować i zażądać spłaty całego kredytu. To oczywiste, ale są i inne przypadki, kiedy taka sytuacja może mieć miejsce. Mowa o tzw. kowenantach, czyli swego rodzaju zapewnieniu, że Twoja firma będzie utrzymywać określone wskaźniki finansowe na ustalonym poziomie. Tu warto zwrócić uwagę na to, czy wynegocjowane ustalenia są możliwe do spełnienia. Jeśli warunki będą zbyt wymagające i ich nie spełnisz, bank może uznać, że Twoja firma nie jest wiarygodna i wypowie Ci umowę, może również zmienić warunki kredytowania, np. zwiększyć oprocentowanie.

• Aż tyle zabezpieczeń?

Kolejną kwestią, która jest dla Ciebie i Twojej firmy niezwykle istotna, to zabezpieczenie kredytu. Może ono przybrać formę zabezpieczeń osobistych, jak poręczenia lub weksle oraz rzeczowych, jak hipoteka. Muszą być one skuteczne przez cały okres kredytowania, czyli jeśli jednym z Twoich zabezpieczeń jest cesja z polisy ubezpieczeniowej, to do końca obowiązywania umowy kredytowej, co rok, trzeba ją będzie odnawiać. Jeśli będzie to hipoteka, to do końca umowy będzie ona obciążona na rzecz banku. I tu pojawia się kwestia nadmiernego zabezpieczenia kredytu. Zbyt duża liczba zabezpieczeń, zapisy o braku możliwości obciążenia hipoteki (która ma dużą wartość) przez inny podmiot lub tzw. zabezpieczenia krzyżowe, mogą skutecznie uniemożliwić Ci dalszy rozwój Twojej firmy, mimo pozyskania dodatkowych środków finansowych z kredytu. Warto przeanalizować i te kwestie, żeby uniknąć kłopotów.

Zawierając umowę bankową trzeba mieć przede wszystkim świadomość tego, że pożyczenie pieniędzy to relacja biznesowa i to oczywiste, że bank będzie chciał uzyskać jak najlepsze warunki… dla siebie! Bank ma obowiązek umożliwić kilentowi zapoznanie się z  umowami, taryfikatorami, umowami ubezpieczeń wcześniej. Warto poświecić na to czas, a jeszcze lepiej skonsultować się ze specjalistami: prawnikiem, doradcą finansowym. Jeśli to możliwe negocjacje z bankiem najlepiej prowadzić przy wsparciu takich właśnie osób. Wtedy większości pułapek uda się uniknąć, a wynegocjowany kredyt spożytkować z korzyścią dla Twojej firmy.